Nous utilisons des cookies pour collecter et analyser des données relatives à la performance et à l'utilisation de ce site web, pour fournir une fonctionnalité de réseau social et pour améliorer et personnaliser notre contenu et nos publicités. Pour plus d'informations
Ingenium helpt het stadsbestuur van Mechelen met het uitwerken van een warmtestrategie. Hiermee wil de stad een van de voorlopers zijn in Vlaanderen om de warmtetransitie in te zetten. Met een heldere visie en een concreet actieplan moet het Mechelse gebouwenpatrimonium fossielvrij verwarmd en gekoeld worden tegen 2050. Daarom maakt Ingenium voor het volledige grondgebied van de stad een reeks warmtegerelateerde kaarten.
Onder meer de huidige en toekomstige warmtevraag, het aanwezige warmteaanbod in de stad en een inschatting van het renovatiepotentieel komen daarbij aan bod. Met deze beleidskaarten als basis stellen we warmtezoneringsplannen op: een routekaart waarin we concrete oplossingen voorstellen om elk specifiek deelgebied van de stad stapsgewijs fossielvrij te maken. Zo bekijken we bijvoorbeeld waar de toepassing van een warmtenet interessant zou kunnen zijn en waar niet.
Voor deze opdracht werkt Ingenium nauw samen met participatiespecialist Levuur, om het stakeholderstraject te begeleiden, draagvlak te creëren en een lokale Mechelse warmtecoalitie op poten te zetten om de warmtestrategie over de komende decennia effectief uit te voeren. Daarnaast zetten we samen met de stad een lerend netwerk op rond duurzame warmte voor de regio. Zonder partners blijft wat we doen immers slechts een papieren studie.
Naast deze algemene strategie werkt Ingenium aan de verdere concrete uitwerking van de strategie in een aantal deelzones in de stad.
District climatique Mechelse Vesten
A la demande du Département de l'Environnement et de Team Vlaams Bouwmeester, réunis au sein de LABO RUIMTE et de la ville de Malines, Ingenium et Levuur, ainsi que l'expert en urbanisme et en aménagement du territoire Atelier Horizon, l'expert en rénovation Bureau Bouwtechniek et l'expert juridique Metha Advocaten, examinent de près le quartier climatique de Malines (Mechelen Vesten). Le district climatique de Malines Vesten fait partie des projets de districts climatiques. Ceux-ci soutiennent les autorités locales en leur apportant une expertise spécifique (design, énergie, juridique, financière, participative, etc.) pour l'élaboration d'une stratégie de développement durable pour un quartier. Ce projet de recherche se concentre sur deux ambitions à long terme du Autorité flamand, à savoir la transition énergétique d'une part et le renforcement du noyau de qualité et la densification d'autre part. La recherche (conceptuelle) se fait à l'échelle du quartier, de sorte qu'elle peut transcender les interventions individuelles tout en restant à une échelle gérable pour stimuler un projet de transition. Outre le quartier climatique de Malines, il existe également un quartier climatique à Louvain (quartier de jardins Ter Elst) et à Courtrai (îlot de construction Walle).
(foto: Atelier Horizon)
De complexe opgave van het verbouwen en vernieuwen van bestaande (woon)wijken is een werk van lange adem en vraagt een intense samenwerking tussen onder meer ontwerpers, bewoners, technische experten en overheden. Tegelijk is het een extreem urgente opgave. De verouderde gebouwen moeten erg snel worden aangepast, als we de klimaatdoelstellingen willen bereiken en onze steden en gemeenten zo snel mogelijk fossielvrij willen maken. Enkel door op een collectieve schaal en op een geïntegreerde manier na te denken over deze transitie-opgave, kan een solide verhaal worden geschreven.
Het bijzondere aan de Klimaatwijk Mechelse Vesten is dat er tegelijk wordt ingezet op de haalbaarheid van het ontwikkelen van een warmtenet langs de Vesten – een stadsbrede infrastructuur – én ook op de gerichte collectieve renovatie van appartementsgebouwen. Deze twee complementaire dynamieken zorgen voor transformatiemogelijkheden op diverse schalen en met uiteenlopende focus. De uitdaging schuilt er dan natuurlijk in om deze aspecten in één coherent transitieproject te kunnen gieten. Hiervoor zijn tegelijk gemotiveerde gebouweigenaars en ambitieuze bestuurders nodig. Eens de doelstellingen duidelijk zijn en de ambities geformuleerd, kunnen via een combinatie van stadsprojecten en het triggeren van individuele acties grote stappen worden gezet.
Naast technische en ruimtelijke strategieën is het binnen deze transitie-opgave essentieel om een gedragen project te kunnen voorleggen. De Stad Mechelen werkt daarom niet alleen aan een integrale warmtestrategie voor het grondgebied, maar ook aan een warmtecoalitie, waar heel diverse stakeholders in verzameld zijn en waar het transformatieproces naar een fossielvrije omgeving centraal staat. Specifiek voor de Mechelse Vesten wordt er ingezet op de VME’s van de appartementsgebouwen, omdat zij de toegang bieden tot een cóllectieve renovatie van de gebouwen langs de stadsring die een renovatie meer dan nodig hebben.
Het project is op drie verschillende sporen actief. Het eerste spoor is technisch-innovatief, en spitst zich enerzijds toe op een wijkontwikkelingsplan voor een warmtenet langs de stadsring. Er wordt dus gekeken of een warmtenet gekoppeld aan een stadsvernieuwingsproject langs de Vesten haalbaar en interessant blijkt. Erg technische input (gerelateerd aan warmtevraag en -aanbod) wordt hier gecombineerd met een kijk op de Vesten als een stadszone met ruimte voor vernieuwing en innovatie: een toekomstig klimaatrobuust stukje stad. Anderzijds wordt ook een operationeel kader voor de collectieve energetische renovatie van appartementsgebouwen uitgewerkt, waarbij heel specifiek twee cases onder de loep worden genomen. Die zullen representatief zijn voor een deel van de appartementsgebouwen langs de Vesten en zo mee inzichten verschaffen over de grotere schaal.
Het tweede spoor focust op participatie en cocreatie. Daarbij staan stakeholderanalyse, draagvlakcreatie en coalitievorming centraal. Met diverse types workshops en focusgesprekken wordt de betrokkenheid op maat gestimuleerd.
Er zal vanuit deze ervaring in Mechelen ook worden ingezet op het doorvertalen van de knelpunten en aandachtspunten voor energietransitie en duurzame stadsontwikkeling naar lessen voor andere klimaatwijken.
Ingenium staat bij deze Klimaatwijk in voor de diepgaande analyses, de visie- en strategievorming rond de (ruimtelijke) ontwikkeling van een warmtenet langs de Vesten en de interactie met de gebouwen.
(kaarten: Ingenium en Atelier horizon)
Bedrijventerrein Mechelen-Noord
We bestuderen ook de mogelijkheden voor een warmtenet op het bedrijventerrein Mechelen-Noord, omdat dit gebied beschikt over potentiële restwarmte van onder meer de waterzuiveringsinstallatie van Aquafin. Deze warmte kan misschien worden gebruikt om (een deel van) de bedrijven op het terrein – en mogelijk op termijn een groter deel van Mechelen – te verwarmen. We gaan opnieuw samen met Levuur in dialoog met de diverse betrokkenen op het terrein.
Nieuwe stadswijk Keerdok
Op de bestaande terreinen van Fluvius, rond het Keerdok en op de site van het Rodekruisplein in Mechelen, wordt een nieuw gemengd stadsontwikkelingsproject gerealiseerd met woningen, een hotel, retail, kantoren en parkeervoorzieningen. In opdracht van Fluvius onderzocht Ingenium de haalbaarheid van een collectief zeer lage temperatuur energiesysteem voor verwarming en koeling van de diverse gebouwen (5de generatie warmtenet of bronnet).
Bij dit concept beschikt elk individueel gebouw over een collectieve warmtepomp voor verwarming, en een warmtewisselaar voor passieve koeling. Beide zijn aangesloten op het energiesysteem. Dit zeer lage temperatuur energiesysteem werkt als bronnet voor de warmtepompen en warmtewisselaars. Als warmte- en koudebron worden meerdere collectieve BEO-velden (boorgatenergieopslag) op dit wijknet aangesloten, zodat de bodem gebruikt wordt als seizoensopslag van warmte. Voor het thermische bodemevenwicht op jaarbasis werd enerzijds warmteonttrekking uit de Dijle bestudeerd en anderzijds riothermie. Een belangrijke rioleringscollector van Aquafin, die het afvalwater van een groot deel van de Mechelse binnenstad verzamelt, passeert immers door de site en moet voor het project worden heraangelegd.
In een volgende fase werd het concept technisch diepgaand uitgewerkt en werden eveneens antwoorden gezocht op de organisatorische en juridische vragen.
(beeld: masterplan Keerdokwijk, BUUR)
Nieuwe stadswijk Ragheno
De Raghenowijk is een grote, ambitieuze, nieuwe, gemengde en erg stedelijke wijk op een brownfield achter het station van Mechelen. Ingenium onderzoekt samen met partners opus25 en Sumaqua hoe dit nieuw stukje stad op een slimme manier kan omgaan met energie en water. Voor energie ligt de focus van het onderzoek enerzijds op een al dan niet collectieve slimme en duurzame oplossing voor verwarming en/of koeling en anderzijds op een lokale energiegemeenschap om de lokaal geproduceerde hernieuwbare energie zo efficiënt mogelijk te benutten. Voor water wordt gekeken naar onder meer duurzaam watergebruik, overstromingsrisico's en droogte-analyses.
Pour l'Agence flamande de l'énergie et du climat (VEKA), Ingenium a récemment achevé l'étude sur les niveaux optimaux de coûts dans la nouvelle construction de bâtiments non résidentiels. Les conclusions ne sont pas seulement utiles pour le gouvernement, mais nous permettent également de fournir des conseils encore plus rapides et plus précis à nos clients.
Pour atteindre ses objectifs en matière de développement durable, la ville d'Anvers s'est pleinement engagée dans les réseaux de chaleur urbain. Ces réseaux de chaleur constituent une solution durable pour le chauffage des bâtiments de la ville. Cependant, tous les sites d'Anvers ne se prêtent pas à la mise en place de tels réseaux de chaleur.
Le site de la Bijloke à Gand, chargé d'une histoire riche et d'une architecture variée, représente un défi unique dans la quête d'un avenir durable. La diversité de l'utilisation, de la propriété et de l'âge des bâtiments sur le site fait de l'optimisation énergétique et du chauffage sans énergie fossile une tâche complexe. Néanmoins, la ville de Gand et la Hogeschool Gent ont uni leurs forces pour élaborer un plan bien pensé, en accordant une attention particulière au contexte historique et à la valeur patrimoniale des bâtiments.
